In zijn meesterlijke boek ‘Het verstrooide brein’ vertelt Gabor Maté pijnlijk herkenbaar hoe hij de zorg voor patiënten altijd voorrang gaf op alle andere mogelijke bezigheden.
Zoals gezin, familie en vrienden. Nooit nam hij rust, en waarom dat was begreep hij van zichzelf niet. Hij rangschikt het onder ADD-verschijnselen, ik vind ‘Het verstrooide brein’ vooral een razend interessant boek, omdat het een fenomeen als ‘workaholic’ begrijpelijk maakt. Ik was ook zo’n mateloze, onbegrensde dokter, en ik herken er heel veel meer hulpverleners in.
Mensen die eerst voor anderen zorgen, en dan pas voor zichzelf. Als ze dat al doen…
Er zijn vaak ingrijpende gebeurtenissen vereist om dit patroon te herkennen, alvorens je het eventueel ook nog zou kunnen veranderen. Het kan een relatiecrisis zijn, een ziek familielid waar je eigenlijk geen tijd voor hebt, of een lichaam dat dienst weigert dat je wakker maakt. ‘Crisis is kans’ geldt ook voor overbelaste zorgprofessionals.
Dat mijn cerebellum het niet meer deed, een aantal jaren geleden, was uiteindelijk een geschenk. Maar het kostte me maanden om dat tot me door te laten dringen, en jaren om het presentje zorgvuldig uit te pakken. Eerlijk gezegd ben ik nog steeds niet klaar met het helen van mijn in die tijd volstrekt afwezige balans (letterlijk en figuurlijk, het cerebellum is heel belangrijk voor het evenwicht)
Als het vliegtuig neerstort eerst je eigen mondkapje opzetten, en daarna pas anderen gaan helpen, wie kent die instructie niet? Maar mensenredders als ik doen dat natuurlijk niet. Die storten zich eerst heldhaftig op anderen, en vergeten dan vaak de zelfzorg. Ofwel: het eigen mondkapje.
Wat we met het zorg verlenen aan anderen aan het doen zijn? Bevestiging zoeken, door nodig te zijn. Of liever nog: onmisbaar. De onvoorwaardelijke zelfliefde kennen we niet, door ons oude zeer, maar onbeperkt investeren in zorg voor anderen kunnen we als de beste. Met liefde die we vaak zelf nooit hebben gekregen… Er is niks mis met de redderfantasieën van een hulpverlener, maar als hij/zij omvalt door onvoldoende zelfzorg is er toch iets niet helemaal goed gegaan…
Voor een gezond en vervuld leven is een goede balans in je leven essentieel. Maar hoe bewaak je die persoonlijke balans?
(ex)Psychiater Bram Bakker gaat in de podcastserie van De Balanskliniek in gesprek met bijzondere en inspirerende gasten om een antwoord te vinden op deze vraag.
Vandaag: Ingrid Candel
Een podcast over een precair onderwerp: seksueel grensoverschrijdend gedrag door zorgverleners. Ingrid coacht mensen die grote fouten hebben gemaakt. Ze ontdekt: ook zij hebben een verhaal.
“Dag Bram, voor komende week hebben we nog geen precieze afspraak staan, ik wil daar toch vanaf zien. Ik ben wijzer geworden van onze afspraken, dankjewel daarvoor. Maar ik wil het toch in een andere richting zoeken. Hartelijke groet en fijne zondag! Thijs”
Mijn eerste reactie? ‘Wat flik je me nou Thijs?’ Ik voel me gedumpt, op zondagochtend. Thijs was zo’n via via verwijzing, categorie ‘wat moeten we hier precies mee?’ Serieuze neurologische klachten, waar de neuroloog zich naar zijn (en mijn) idee niet goed raad mee wist. ‘Wat wil je lichaam je laten weten?’ kozen we samen als vertrekpunt voor onze gesprekken.
En ik dacht dat we aardig op weg waren, tot dit bericht. Geen idee wat Thijs tot dit besluit heeft gebracht.
En hij heeft het recht natuurlijk, laten we dat vooral niet betwisten. Maar de manier waarop… en het tijdstip…
Het gevoel van afwijzing is van mij, dat begrijp ik heus wel. Maar hoe ga je hier dan mee om, als professional? Dat heb ik nooit geleerd in mijn lange opleiding tot arts en psychiater. Dat het de bevlogen therapeut pijn kan doen als mensen ineens niet meer op komen dagen. Dat je misschien iets moet met de teleurstellingen die je als professional ervaart. Dat je het idee hebt dat je bent tekortgeschoten, terwijl je verstandelijk echt wel weet dat het daar niet in zit. Maar wat dan wel? Wat ging er mis tussen Thijs en mij? En waarom zag ik dat bericht op zondagochtend totaal niet aankomen?
Ik heb in mijn professionele loopbaan heel veel intervisiebijeenkomsten bijgewoond, maar ik herinner me niet dat dit ooit op de agenda stond: wat doet het met jou, als bevlogen hulpverlener, wanneer een klant je afwijst? Welke kwetsbaarheid van jou als mens wordt er getriggerd? We zouden het er meer over moeten durven hebben, hoe gênant het misschien ook voelt. Bij mij tenminste wel, ik vind al snel dat ik me teveel laat kennen en dat ik kinderachtig reageer.
Ga dat maar eens delen met je collega’s…
En toch zou het goed zijn, geloof ik.
p.s. Thijs heet in werkelijkheid natuurlijk anders
Voor een gezond en vervuld leven is een goede balans in je leven essentieel. Maar hoe bewaak je die persoonlijke balans?
(ex)Psychiater Bram Bakker gaat in de podcastserie van De Balanskliniek in gesprek met bijzondere en inspirerende gasten om een antwoord te vinden op deze vraag.
Vandaag: Oswald Schwirtz
Een halve eeuw na zijn eerste dagboeken debuteerde creatief ondernemer Oswald Schwirtz alsnog als auteur van een roman.
In mijn email-box trof ik een bericht dat me pijnlijk raakte. Het was al weken oud en ik had het domweg niet gezien.
De mevrouw die het stuurde kende ik niet, maar haar bericht was heel persoonlijk. Ze vertelde dat het haar had gekwetst dat ik nooit had gereageerd op haar persoonlijke reactie op mijn boek ‘Oud zeer’ Een reactie die ze nog veel langer geleden al gestuurd had.
Ik begreep precies wat ze bedoelde, ik ken zelf dat gevoel maar al te goed.
Toen ik ooit vreselijk onder vuur lag in de publieke opinie had ik een persoonlijke wanhoopskreet verstuurd aan alle psychiaters die ik kende en waar ik respect voor had. Nul reacties. En nu had ik die mevrouw een vergelijkbaar gevoel bezorgd met mijn onzorgvuldigheid. Althans: dat beeldde ik me in.
Ik schreef een uitvoerige excuusmail, dat het niet persoonlijk was bedoeld, dit gebrek aan aandacht. Dat ik het veel te druk heb, al maanden, en dat ook anderen last ondervinden van mijn overvolle agenda. Er is zelfs al een vriend afgehaakt, een pijnpunt in mijn leven dat ik al eerder deelde.
Dus krabde ik mezelf nog maar eens achter mijn oren over het vinden van ruimte in de agenda, om dit soort pijnlijke situaties in de nabije toekomst toch zoveel mogelijk te voorkomen. Ook over toezeggingen, die ik veel te gemakkelijk doe. Te gemakkelijk? Als je ze niet nakomt is dat de conclusie, ben ik bang. Geen onwil, maar onvermogen. Maakt dat uit? Niet voor de man of vrouw die wacht op een reactie die uitblijft… Ik schiet tekort als ik beloof iemands boek te gaan lezen en er vervolgens toch weer geen tijd voor weet te vinden.
Ondertussen hoopte ik op een bericht van de mevrouw hierboven dat ze het had begrepen en dat ze mijn excuses aanvaardde. Maar het bleef helaas stil. Was ze te veel gekwetst? Ik voel spijt over wat is gebeurd, ook al was het nooit mijn bedoeling.
Maar ja, mensen met goede bedoelingen kunnen andere mensen soms toch pijn bezorgen, ik zal ook wel tekort blijven schieten…
Voor een gezond en vervuld leven is een goede balans in je leven essentieel. Maar hoe bewaak je die persoonlijke balans?
(ex)Psychiater Bram Bakker gaat in de podcastserie van De Balanskliniek in gesprek met bijzondere en inspirerende gasten om een antwoord te vinden op deze vraag.
Vandaag: Ineke Visser.
Sterven is veel meer dan een machine die het begeeft, een hart dat niet meer klopt. De laatste fase van het leven biedt kansen om helingsprocessen te voltooien, om dingen die gezegd moeten worden alsnog uit te spreken, en heel veel meer.
Ineke Visser richtte het Landelijk Expertisecentrum Sterven op en is de drijvende kracht achter dit mooie en belangrijke initiatief voor meer aandacht en begrip rond ons afscheid van het leven.
De vriend vroeg me een gunst, die ik niet kon weigeren. Het was een logische vraag, en ook los van de vriendschap paste het om mij de vraag voor te leggen.
Ondertussen was het wel een klusje, in een toch al overvolle agenda… Toen gebeurde er iets in de planning, aan zijn kant, en werd de klus een haastklus. Ik voelde druk, een deadline in het weekeinde. En instructies via een spraakbericht in Whatsapp, ook een trigger (mijn voicemail staat niet voor niets uit, lieve mensen…).
Op maandag leverde ik mijn werk in. Er kwam een aardige reactie van mijn vriend, best dankbaar ook. Maar: hij stuurde ook een nieuw spraakbericht, met een verzoek om nog wat aanpassingen te doen.
Het voelde dringend, en ik had het al zo druk. Het leverde storing op in mijn hoofd, die dag. Hier moest ik iets mee.
Ik voldeed aan zijn verzoek, maar stuurde ook een email over mijn gevoel rond de klus. Dat viel nog niet mee, niet boos of aanvallend worden, en toch iets kwetsbaars en persoonlijks kenbaar maken. Terwijl ik het deed was ik bang voor zijn reactie. Ik wist dat dit weinig rationeel was, maar voelde de angst voor afwijzing. De man is niet voor niets mijn vriend, hij is belangrijk in mijn leven.
In een app vroeg hij om mijn adres, vrij kortaf, en ik begreep niet precies waarom. Ik werd nog een beetje nerveuzer…
Maandagavond kwam ik laat thuis. Voor mijn deur stond een grote bos bloemen. En nog begreep ik het niet. Op het kaartje stond een liefdevol, welgemeend excuus over de druk die hij op me had uitgeoefend. Een traantje liep over mijn wang, ik voelde dat er iets geheeld was, die dag.
Vroon is inmiddels 19 jaar oud, en het gaat haar goed. De depressie waarover ze zo open en indringend schreef in haar boek ‘Humeurkanker’ is al een tijd naar de achtergrond.
En hoe fijn is het dat dit prachtige jonge mens nu is toegelaten tot de opleiding geneeskunde? Aan de VU in A’dam, waar motivatie een zeer belangrijke rol speelt. Dat heeft ze in overvloed, motivatie. Het zou me niet verbazen als ze psychiater wordt.
Hieronder kun je lezen wat ik over haar schreef in ‘Oud zeer’, maar vergeet ook en vooral dat boek van haarzelf niet! Er zijn nu zelfs plannen voor een toneelbewerking…
Fragment uit Oud zeer
De toekomst ligt voor haar open, en toch… Na alles wat ze heeft meegemaakt is het voor haar spannender dan voor veel leeftijdgenoten.
Vroon Bouter is achttien jaar, heeft haar gymnasiumdiploma behaald en gaat nu studeren. Vroon wil het liefst psychiater worden, maar heeft de selectierondes voor de studie geneeskunde niet overleefd. Ze heeft lastige jaren achter de rug, en nog altijd zijn die niet geheel verdwenen.
Alsof dat zou kunnen, na een ernstige suïcidepoging met pillen toen ze nog maar vijftien jaar was. Ze overleefde de overdosis medicatie die haar het leven had kunnen kosten en ging met zichzelf aan de slag. De gesprekken die we jarenlang voerden hielpen, de pillen die ze door mij kreeg voorgeschreven leveren een bijdrage, en zeker ook de warme en stabiele gezinssituatie met betrokken ouders en een iets jongere, liefhebbende zus. Ook de verkering die er nu al een flink aantal maanden is, doet haar goed. Net als de waardering die ze kreeg voor haar boek Humeurkanker, dat een open inkijkje biedt in de mentale strijd die Vroon als jongvolwassene voerde.
Het is onmogelijk te voorspellen hoe het haar in het verdere leven vergaat. In de gedroomde situatie verdwijnt alles wat ze in de perioden met zware depressie heeft meegemaakt steeds verder naar de achtergrond en wordt ze een bekwame arts met een fijn gezin en een solide sociaal netwerk. Het andere uiterste is ook mogelijk: dat nieuwe stemmingsproblemen de kop opsteken en er momenten komen waarop ze opnieuw aan de zin van het leven twijfelt.
Niemand die haar dat gunt, maar hoe voorkom je dat? Voorspellen is in de hele geneeskunde lastig, maar in de psychiatrie helemaal. Er bestaan geen betrouwbare meetinstrumenten aan de hand waarvan de toekomst van Vroon kan worden ingeschat. Niemand weet of de lessen die ze de afgelopen jaren heeft geleerd voldoende zijn om ‘de spoken in haar hoofd’ onder controle te houden. Het enige dat vaststaat is dat er een bewezen kwetsbaarheid voor psychische ontregeling in haar huist. In hoeverre daar een genetische component in meespeelt is ook nog eens onzeker, want doordat er minimaal contact met andere familieleden dan haar ouders is, ontbreekt een betrouwbare familieanamnese.
In algemene zin weten we wat de factoren zijn die een zekere bescherming kunnen bieden tegen nieuwe depressies, zoals een vaste baan, een stabiele relatie en een prettige woonomgeving. En de risicofactoren voor een volgende depressieve episode (een ‘recidief’) zijn ook redelijk duidelijk: ernstige ziekte of overlijden van geliefden, verlies van werk of belangrijke relaties en lichamelijke of mentale overbelasting. Volledige controle over al deze factoren krijg je nooit en dat moet ook Vroon accepteren. Ze weet wat haar te doen staat: datgene waar ze wél invloed op heeft serieus nemen, en dat zijn vooral voldoende rust, reinheid en regelmaat.
Door een gezond en vervuld leven is een goede balans in je leven essentieel. Maar hoe bewaak je die persoonlijke balans?
(ex)Psychiater Bram Bakker gaat in de podcastserie van De Balanskliniek in gesprek met bijzondere en inspirerende gasten om een antwoord te vinden op deze vraag.
Vandaag: Sebastiaan Verschuren.
Wie denkt er nog wel eens aan de finale 100 meter vrije slag zwemmen van de Olympische Spelen in Londen 2012? Ik persoonlijk niet… Toch lag er een interessante man in dat zwembad, toen. Hij werd vijfde, bijna een medaille. Sebastiaan Verschuren werkt inmiddels in het bedrijfsleven.
Hij zwom dus een Olympische finale, welke invloed heeft dat nog in het huidige leven?
Als vanzelfsprekend somde ik eerst alle leuke dingen op: mooie gesprekken met klanten, aanhoudend fijne reacties op mijn laatste boek en een geslaagde nascholing voor artsen en coaches over ‘oud zeer’.
Ik luisterde naar mezelf en dacht: je klinkt nu wel heel tevreden, Bram Bakker.
Het leek alsof de interviewer mijn gedachten had gelezen, want zijn volgende vraag was: ‘Wat ging er niet zo lekker?’ Onmiddellijk moest ik denken aan het whatsapp-bericht van een paar dagen geleden, waarin een vriend me had meegedeeld geen contact meer met me te willen.
Ik begon daarover te vertellen en vrijwel direct kreeg ik het lastig. Ik wilde wel delen wat het met mij had gedaan (pijn vanwege de afwijzing), maar kon de emoties die het had losgemaakt niet goed omschrijven.
Vooral mijn boosheid speelde me parten: de verleiding om naar de vriend te wijzen als de kwade genius, de man die mij iets had aangedaan (en ook nog via een appje…), kreeg ik niet goed bedwongen.
Terwijl ik prima weet dat ieder probleem tussen twee mensen per definitie twee kanten heeft moest ik alle zeilen bijzetten om niet te gaan oordelen over zijn verhaal (dat ik natuurlijk ook niet goed ken) en me niet tot een slachtofferrol te laten verleiden.
Het maakte eens te meer duidelijk hoe lastig het is om niet direct naar een ander te wijzen op het moment dat iets je pijnlijk raakt. Dit schrijven zonder te suggereren dat ik onheus ben bejegend kost grote moeite.
Maar als je met één vinger naar een ander wijst, wijzen er drie naar jezelf…
Ik ben verdrietig en gekwetst door wat er is gebeurd, maar dat geldt misschien (of zeker) ook voor hem. Daar een kwetsbaar gesprek met elkaar over voeren zou het beste zijn, denk ik. Dat het daarvoor bij hem te laat is moet ik verdragen.
Er boos over doen in de buitenwereld is een zwaktebod. En een illustratie van het feit dat boosheid je vaak het zicht op complexere en meer kwetsbare emoties ontneemt.
Door een gezond en vervuld leven is een goede balans in je leven essentieel. Maar hoe bewaak je die persoonlijke balans?
(ex)Psychiater Bram Bakker gaat in de podcastserie van De Balanskliniek in gesprek met bijzondere en inspirerende gasten om een antwoord te vinden op deze vraag.
Vandaag: Hilde Bolt.
Ze stapte als psychotherapeute uit de reguliere ggz, omdat haar overtuiging is dat het anders kan/moet.
Een persoonlijk betoog over de zorg die tekort schiet Vrouwen voor Vrijheid.
Reclame maken voor jezelf, ik heb er een dubbel gevoel bij… Tegelijkertijd: als je meent dat je een boodschap te verkondigen hebt moet je er misschien ook voor uitkomen… Op het podium van Vrouwen voor Vrijheid mocht ik mijn visie geven op ‘Terug naar de basis’, en wat mij betreft gaat het dan altijd over de zorg.
Inleiding op Youtube:
Voormalig psychiater Bram Bakker kreeg fysieke klachten maar geen duidelijke diagnose. Zelf vastlopend in het zorgstelsel, deed hem anders kijken naar wat nu eigenlijk goede zorg is.
Op ons podium sprak hij over deze ervaring maar bovenal over wat volgens hem van belang is voor mentaal, emotioneel en fysiek welbevinden, en hoe deze tijd vraagt om echte verandering en menselijke oplossingen.
Dat mijn jeugd niet werd gekenmerkt door enorme loftuitingen van mijn dierbaren is een soort feit in mijn hoofd.
Een feit waarvan ik weet dat het mijn ontwikkeling op een bepaalde manier heeft gekleurd. Ik weet ook dat ik daarmee iets heb gemist, maar terwijl ik dit schrijf voel ik er niets bij. Behoefte aan complimentjes zit wel in me, denk ik, maar de plek in mijn lichaam waar dat verlangen zich heeft verstopt herken ik (nog?) niet.
Het tegenovergestelde, angst voor afwijzing, kan ik ieder moment van de dag voelen. Het zit in mijn bovenbuik, en meestal staat het uit (gelukkig).
Toch heeft het veel met me gedaan, dat ik niet zo vaak een aai over mijn bol kreeg, want een groot deel van mijn leven zocht ik naar compensatie. Grotendeels onbewust hengelde ik iedere dag naar de expliciete goedkeuring van voor mij belangrijke mensen. Iemand hoger op de maatschappelijk ladder die ‘goed gedaan jongen’ tegen me zou kunnen gaan zeggen, dat vormde mijn brandstof. ‘Kijk mij eens!’
Soms lukte het.
Maar ook dan kwam een compliment toch meestal niet echt lekker binnen. Ik sloofde me vaak uit, en nu, achteraf, vraag ik me af of dat nu echt nodig was. Vooral in het contact met vrouwen waar ik van onder de indruk was betoonde ik me niet zelden een enorme uitslover.
Overdrijf ik nu? Mijn hoofd zegt ja, mijn gevoel nee.
Door mijn ontwikkeling van de afgelopen jaren is mijn behoefte aan complimenten kleiner geworden. Het lukt me steeds beter mijn eigen koers te bepalen, en ik solliciteer minder naar expliciete bevestiging (synoniem met compliment, lijkt me).
Maar toen ik deze week een filmpje (met daarin neutrale beelden van mezelf) aan een leuke vrouw stuurde voelde ik me ineens toch weer een aandachttrekker.
En ik ben nu al weer verbaasd dat ik dat überhaupt heb gedurfd.
Door een gezond en vervuld leven is een goede balans in je leven essentieel. Maar hoe bewaak je die persoonlijke balans?
(ex)Psychiater Bram Bakker gaat in de podcastserie van De Balanskliniek in gesprek met bijzondere en inspirerende gasten om een antwoord te vinden op deze vraag.
Vandaag: Zoraya ter Beek.
Ze is jong en staat nog op de wachtlijst, maar haar besluit staat vast: zo kan/wil ik niet verder leven. Zoraya sprak met me over haar euthanasiewens, vanwege ondraaglijk psychisch lijden… Stel je oordeel uit, luister eerst aandachtig
Dit weekeinde wordt mijn vader 88 jaar. En wat tot voor kort onmogelijk leek gaat toch gebeuren: we vieren zijn verjaardag met onze hele familie.
We waren elkaar lang kwijt, daar heb ik nooit een geheim van gemaakt. Dus dit wil ik ook graag delen: het ‘oud zeer’ heeft een gezinshereniging uiteindelijk niet verhinderd. De hoofdrol in het proces dat nu gaande is vertolkt mijn lieve zus, die de opening forceerde waar iedereen stiekem naar verlangde. Denk ik… Zonder haar actieve bemoeienis hadden we elkaar niet hervonden, en daar ben ik haar intens dankbaar voor.
Dat ik mijn verhaal over mijn verleden met de wereld wilde delen, en ook de manier waarop, heeft veel pijn veroorzaakt bij mijn beide ouders. Dat was niet mijn bedoeling, maar het is wel gebeurd. En toch kon het voor mij op dat moment niet anders.
Nu zijn we weer met elkaar in gesprek, en dat is fijn. We spreken elkaar regelmatig, papa, mama, mijn zus en ik. Dat we ieder een eigen verhaal hebben bij het verleden is geen discussiepunt meer. Goed naar elkaar leren luisteren is een doel voor ons allen geworden. Dat vereist wel veiligheid, dus uit respect voor mijn ouders zal ik niets publiek maken van wat er besproken wordt. Nog meer pijn hoeft niet…
We zijn maar met een kleine club: twee ouders op leeftijd, twee kinderen die ver in de vijftig zijn, en vijf kleinkinderen. Met aanhang (mijn zwager is er ook al bijna veertig jaar bij) zijn we met zijn twaalven. We zijn al veel mensen verloren, en de dankbaarheid dat we deze verjaardag met elkaar gaan vieren is met geen pen te beschrijven.
Ik hoop dat ze er nog een tijdje zullen zijn, mijn beide ouders, om met elkaar te kunnen genieten van de hervonden liefde… En op dit punt aangekomen stelt papa altijd voor of we niet iets anders moeten drinken: proost, lieve vader
p.s. de bericht stemde ik van tevoren af met mijn ouders en zus, op hun verzoek laat ik namen achterwege
Oud-psychiater Bram Bakker (59), bekend van tv-optredens, columns en boeken, staat zaterdagmiddag 1 april op het podium bij de manifestatie van Vrouwen voor Vrijheid in Amsterdam, samen met bekende Nederlanders als Karin Bloemen, Ernst Jansz en Stef Bos. “Terug naar de basis, is het thema. Daar gaat het mij om”, zegt hij tegenover De Andere Krant. “We mogen terug naar kleinschaliger leven.”
Bram Bakker (59), die vele artikelen en columns schreef in tijdschriften en kranten, en boeken publiceerde zoals Oud zeer, Gevoelsarm, Leren doseren, De halve van Egmond en De dokter als patiënt, nam in 2021 een rigoureus besluit. Hij stopte met zijn werk als psychiater bij diverse ziekenhuizen en medische instellingen, en liet zijn accreditatie als psychiater verlopen. Hij wilde zich niet meer laten beperken door de procedures, richtlijnen en protocollen die de zorg steeds onpersoonlijker maken. Hij keerde terug naar de basis, precies het thema van de manifestatie van Vrouwen voor Vrijheid op het Museumplein in Amsterdam op 1 april, waar hij het podium zal delen met onder meer Karin Bloemen, Ernst Jansz (Doe Maar), Stef Bos, Cheyenne Toney (The Voice), Desie en internist Sabine Pinedo.
“Wat mij boos maakt is dat de zorg zo onpersoonlijk is geworden. Zorg is iets tussen mensen. In zorgland is je zorgvraag een code geworden. Er wordt professionele distantie van mij als professional verwacht. Maar mijn behoefte als psychiater en als mens is dat het juist zo persoonlijk mogelijk moet zijn. Hoe fijn is het, als je van je coach te horen krijgt dat hij je problemen met bijvoorbeeld je scheiding herkent? De basale ingrediënten in de zorg zijn we kwijtgeraakt en ik denk dat we terug moeten naar de basis.”
Terug naar de basis gaat voor Bakker verder dan alleen de zorg. “Dat het virus zo snel over de wereld ging, komt misschien wel door onze eigen leefwijze. Waarom heb je kiwi’s uit Nieuw Zeeland nodig? We mogen wel terug naar kleinschaliger leven, met dingen die in jouw buurt groeien. Dat je oké bent met je buren en elkaar weet te vinden. Mijn hoop was dat de coronacrisis precies dát zou stimuleren. Sommige jongeren lijken dat wel te hebben opgepakt.”
“Geluksmomenten vallen je toe, die kun je niet plannen.”
Hij is door het overheidsbeleid behoorlijk gedesillusioneerd. “In het begin was ik nog arts en de druk was hoog. Toen kwam de ontwikkeling van het vaccin. Als ‘lid van de club’ wordt er van je verwacht dat je solidair bent. Ik heb in het begin wel gedacht: ‘Is dit wel zuiver?’ De twijfel werd steeds sterker. Daarbij zag ik dat het beleid alleen gericht was op het virus, en ik zag veel schade ontstaan bij jonge mensen. Hoe langer het duurde, hoe duidelijker het werd dat het beleid steeds slechter uitpakte.” Hij ondervond zelf veel bijwerkingen van de vaccinaties. “Ik had een soort heftige griep van wel drie weken. Mijn dochter werd na haar prik niet meer ongesteld. Bij de tweede keer had ik dezelfde griepverschijnselen, maar die duurden toen maar drie dagen. Toen dacht ik: ‘Ik doe niet meer mee. Deze jongen gaat nooit meer een vaccinatie nemen’. Dus die vaccinatie had een hele impact terwijl ik een fit persoon ben. Na die vaccinaties werd ik wel heel kritisch. Wat ik vooral heel erg heb gemist, is dat de mensen die het hoogste woord hadden op tv, nu eens duidelijk ‘Sorry’ zeiden, ‘we zijn doorgeschoten in onze virusgekte’.”
Het stoort Bakker dat het zorgbeleid zo monomaan is. “Het leven is een grote fruitschaal. Je denkt dat dat hele corona alleen maar over bananen gaat. Maar de fruitmand is juist aantrekkelijk door de diversiteit, dan reduceer je die fruitmand tot bananen. En dat klopt echt niet.” De analyse van de Belgische psycholoog Mattias Desmet, die de coronaperiode vooral bekijkt door de lens van de ‘massavorming’, spreekt Bakker zeer aan. “Ik denk dat hij in alles wat hij zegt gelijk heeft. Het is een zeer intelligente man die gewoon bij de inhoud is gebleven. Hoe kan het dat we niet gelijk zagen dat hij een heel belangrijk punt had?”
Bakker is niet heel optimistisch over de toekomst. “Na de verkiezingen zou je denken dat de boodschap over is gekomen. Maar ze zijn alweer bezig hun plekje te behouden. Ze pakken de echte boodschap niet op.” Hij hoopt dat mensen het niet zullen pikken als de overheid weer regels gaat opleggen die diep ingrijpen in onze vrijheden.
Hij ziet de oplossing vooral in het eigen initiatief. “Als mensen in hun omgeving zorgen dat het daar klopt dan komt het in het groot ook wel goed. We leven in een cultuur waarin iedereen vindt dat ie recht heeft op meer. Politici roepen ook alleen maar om economische groei. Ondertussen vliegt niemand minder, het is allemaal politiek en window dressing. Geluk is een product geworden, denken we. En je kunt dat verdienen door het te kopen. We zijn de hele dag bezig om het geluk te organiseren. Maar geluksmomenten vallen je toe, die kún je niet plannen. Begin de dag met verbinding te maken met je gevoel. Niet op de telefoon kijken wat in de wereld gebeurt. Kijk even naar binnen, naar je gevoel, wat gaat er in me om.”
Reacties