door webredactie | 24 januari 2024 | boeken
Als mensen lyrisch zijn over een boek is mijn eerste gedachte altijd: ‘Wat zegt dat over diegene?’
Er worden heel veel goede boeken geschreven, die ook vaak met gepast enthousiasme worden ontvangen, maar lyrisch? Da’s misschien een beetje overdreven…
En toch: ik ben lyrisch over Hongerige geesten van Gabor Maté. En dat zegt inderdaad ook veel over mij. Mijn enthousiasme over zijn oudste boek, Het verstrooide brein, was al groot. En het boek daarna, Wanneer je lichaam nee zegt, vond ik ook al een aanrader (over beide titels schreef ik eerder recensies op dit platform).
Mild en liefdevol
Maar Hongerige geesten slaat alles. Om te beginnen vind ik het beter geschreven en evenwichtiger dan de twee titels daarvoor. De combinatie van wetenschappelijk onderbouwde kennis, verhalen uit de praktijk en het delen van eigen thema’s klopt precies. Het is mild en liefdevol naar alles en iedereen (en misschien nog wel het minst naar zichzelf, maar dat past bij de dynamiek die Maté beschrijft). Vooral de zwaar getraumatiseerde en verslaafde mensen (in die volgorde!) uit de drugsbuurt in Vancouver waar hij jaren werkte krijgen in dit boek een warm, menselijk gezicht. En dat verdienen ze. De buurt is te zien in de schokkende documentaire ‘Ten dollar death trip’ op Netflix trouwens.
Maté gaat uitvoerig in op wat verslaving bij veel mensen oproept, en wat dat over hen zegt. Hij maakt gehakt van de genetica die een serieuze rol zou spelen bij het ontstaan van verslaving en legt ook uit waarom dit verklaringsmodel maar terug blijft komen (als het genetisch is ben je niet schuldig…)
“Ik vind het een troostrijk en geruststellend boek, omdat het de ‘stoornis’ verslaving normaliseert, volstrekt menselijk maakt.”
De ontwikkeling van het brein krijgt opnieuw uitvoerige aandacht, zonder dat hij de hersenziekte-opvatting daarmee omarmt. Het ontstaan van verslaving werd mij nooit duidelijker uitgelegd, terwijl ik er al best veel van wist. Grootste winstpunt is dat het zwart-witte onderscheid tussen verslaving aan drank/drugs en gedragsverslavingen volledig wordt opgeheven. Het zijn verschillende uitingen van hetzelfde onderliggende thema: het verdoven van pijn, het zoeken naar een beetje dopamine (stimulans/motivatiesysteem) en/of opioïden (hechting/beloningssysteem). In dezelfde lijn plaatst hij bijvoorbeeld ook nog de dwangstoornis (OCD).
Waarom vertelde niemand me dat ik dit boek moest lezen, terwijl ik als psychiater in de verslavingszorg werkte? Waarom begrijp ik veel van de verslaving aan cannabis van mijn zoon Fimme nu pas? Ik las het boek als achtergrond bij het theaterprogramma dat we samen gaan spelen (check www.fimme.nl).
Herkenning
En waarom herken ik mezelf zo in Maté? Dat moet toch ook iets betekenen, dat gedragsverslaafde therapeuten in de verslavingszorg gaan werken? Wat Maté met cd’s kopen heeft, heb ik met sport. En workaholic, hoeveel zorgprofessionals zijn dat niet? Maté stipt het regelmatig aan, dat zijn eigen gemoedstoestand heel bepalend is voor hoe hij zijn werk doet. Dat de ‘brain lock’ van zijn eigen verslaving hem een ongeduldige, oordelende arts maakt. En hij vertelt openhartig hoe hij daar mee heeft gedeald. Laat daar ‘Gevoelige zielen’ over gaan, mijn eigen nieuwe boek (meer over Gevoelige zielen).
Helemaal geen kanttekeningen? Een kleintje: dit boek gaat niet over verslaving. Het gaat over een ongelukkige manier van omgaan met pijn, oud zeer. Ieder mens doet dat anders, en je zou uit de ondertitel (‘de psychologie van verslaving’) de indruk kunnen krijgen dat verslaafden ‘anders’ zijn. En dat is dus niet zo… Het boek gaat over mensen zoals jij en ik.
Ik vind het een troostrijk en geruststellend boek, omdat het de ‘stoornis’ verslaving normaliseert, volstrekt menselijk maakt. En omdat het oog heeft voor de impact van alles wat in de generaties voor jou is gebeurd, en dat je leven in het hier en nu mede kleurt. Inclusief iedereen die in zo’n complex proces van mateloosheid (mijn favoriete woord voor alle soorten verslaving) betrokken raakt. Want ook de partner die fantaseert over de liefde die de verslaafde zou kunnen redden heeft werk te doen.
Laatste pluim voor Maté: hij propageert geen enkele aanpak die voor iedereen zou werken. Hij is heel positief over de twaalf stappen-aanpak (die van de AA), maar geeft ruiterlijk toe dat hij zelf nooit verder kwam dan een enkele meeting bezoeken. Ook dat herken ik…
Lees dit boek, en geef het snel door als je het uit hebt. Het kan levens redden!
Deze recensie verscheen oorspronkelijk op de Balanskliniek.
Meer over de theatertour van Bram en Fimme ‘Ben je bezopen?’
door webredactie | 24 januari 2024 | theater
Bram en Fimme doen hun verhaal over ‘Ben je bezopen?’ bij Op1.
Liever een harde rake grap dan een ritueel dansje om de hete brei. In hun nieuwe theatervoorstelling ‘Ben je bezopen?’ verkennen vader Bram en zoon Fimme Bakker verslavingen en hun onderlinge relatie. Verslavingsdeskundige Bram had niet door dat zijn eigen zoon zwaar verslaafd was. Hoe is dat mogelijk?
Vader en zoon schuiven aan bij Op1 en vertellen alles over hun nieuwe voorstelling.
Wat als je vader een bekende ex-psychiater is, gespecialiseerd in verslavingen, en jij als zoon zelf verslaafd raakt? Wat als jij als vader alles weet van verslavingen, maar niet ziet dat je eigen kind verslaafd is. Het is het verhaal van Fimme en Bram Bakker.
Het gehele interview:
Meer over de theatertour van Bram en Fimme ‘Ben je bezopen?’
door webredactie | 23 januari 2024 | psychiatrie
Voor een gezond en vervuld leven is een goede balans in je leven essentieel. Maar hoe bewaak je die persoonlijke balans?
(ex)Psychiater Bram Bakker gaat in de podcastserie van De Balanskliniek in gesprek met bijzondere en inspirerende gasten om een antwoord te vinden op deze vraag.
Vandaag: Mariëlla Kunst
Drie jaar na het verlies van hun zoon melden Mariëlla en haar man zich aan als pleegouders. Het begin van een traject vol grote uitdagingen.
door webredactie | 22 januari 2024
In deze avondvullende voorstelling verkennen vader en zoon verslaving in al haar gedaanten.
Vader Bakker behandelde veel mensen met een verslaving en zoon Fimme zakte er juist in weg.
Zonder franje, open, eerlijk en niemand ontziend. Liever een harde grap die raak is dan een ritueel dansje om de hete brei. Dat hebben ze nou wel lang genoeg gedaan. Hoe keren we de epidemie die de mateloosheid is geworden?
Voor meer informatie, zie Theater Bellevue.
Bestel tickets hier direct.
door webredactie | 22 januari 2024 | Gevoelige zielen
door webredactie | 22 januari 2024
In deze avondvullende voorstelling verkennen vader en zoon verslaving in al haar gedaanten.
Vader Bakker behandelde veel mensen met een verslaving en zoon Fimme zakte er juist in weg.
Zonder franje, open, eerlijk en niemand ontziend. Liever een harde grap die raak is dan een ritueel dansje om de hete brei. Dat hebben ze nou wel lang genoeg gedaan. Hoe keren we de epidemie die de mateloosheid is geworden?
Voor meer informatie, zie Theater Bellevue.
Bestel tickets hier direct.
door webredactie | 20 januari 2024 | psychiatrie
Lang geleden was ik al geïntrigeerd door Ted Troost, de legendarische haptonoom.
Niet dat ik de man persoonlijk kende, maar wat ik er over las: hij kon onze grote sporthelden uit die tijd volledig ontspannen krijgen. Niet door te praten, maar met zijn handen. Marco van Basten begreep het zelf ook niet, maar hij had er jarenlang veel baat bij…
Troost werkte met topsporters op een fundamenteel andere manier dan de sportpsychologen. En hij had het boek geschreven met de mooiste titel ooit: ‘Het lichaam liegt nooit’. Zijn rechterhand Eric Elbers werkt aan een gereviseerde, up-to-date editie, en ik kan niet wachten tot het af is.
Ted is oud en kwetsbaar en ik ontmoette hem pas een paar maanden geleden voor het eerst. We praatten een uurtje en toen vroeg hij of ik even op de bank wilde gaan liggen. Het was een bijzondere ervaring: woordeloos maakten zijn handen contact met mijn lichaam. Wat gebeurde er? Ik werd geheel ontspannen, zonder te begrijpen wat hij nu precies deed…
Pionier in haptonomie
Het vak waar Ted Troost één van de pioniers in is heet haptonomie. Als ik vandaag zou kiezen voor een opleiding ging ik dat doen. Ik ben wel een beetje klaar met al die gesprekken die ons moeten helpen ons te verhouden tot onze kwetsbare emoties. ‘Vergeet alles wat je geleerd heb, voel!’ ook zo’n briljant zinnetje van Ted.
En eigenlijk is dit wat Daan Ruiter en ik ook doen in onze training systemische begeleiding van (top)sporters, die deze week van start ging. ‘Wat voel je?’ in eindeloos veel varianten…
Nog even over die opleiding haptonomie: je kunt het verkennen. Op 5 maart is er een netwerkdag van de Academie voor Haptonomie in Doorn: ‘Presentie in professie. Dé basis voor verbinding en verandering’ Ik mag ook iets vertellen, maar ben stiekem vooral benieuwd of ik me toch maar ga aanmelden voor de opleiding…
Meer over de netwerkdag lees je hier.
door webredactie | 16 januari 2024 | psychiatrie
Voor een gezond en vervuld leven is een goede balans in je leven essentieel. Maar hoe bewaak je die persoonlijke balans?
(ex)Psychiater Bram Bakker gaat in de podcastserie van De Balanskliniek in gesprek met bijzondere en inspirerende gasten om een antwoord te vinden op deze vraag.
Vandaag: Brigit Nieuwenstein
Brigit schreef een boek ‘Mama, ik kom jou wel troosten’ over de gevolgen van de geboorte én het overlijden van haar zoon Serge, op dezelfde dag. Voor haar, haar man, hun huwelijk en de gezonde zoon en dochter die inmiddels volwassen zijn.
door webredactie | 14 januari 2024 | theater
foto door: Frank Ruiter
Bram (en zijn zoon Fimme) werden geïnterviewd door Joke Mat van het NRC.
Bram Bakker (60) komt binnen, omarmt kort zijn zoon. Sinds oktober trekken ze samen door het land met try-outs van een theatershow over verslaving: Ben je bezopen? Eind deze maand is de première.
Bram Bakker is ex-psychiater en schrijver, hij trad eerder op met cabaretier Marjolijn van Kooten en schrijver Abdelkader Benali. Als psychiater met een onorthodoxe aanpak was hij zowel geliefd als verguisd.
Hij botste met vakgenoten en er waren enkele tuchtzaken tegen hem. Van 2009 tot 2011 was hij medisch directeur bij een particuliere verslavingskliniek.
Fimme Bakker is ex-verslaafde en cabaretier. In november won hij de juryprijs van het Groninger Studenten Cabaret Festival.
Lees hier het hele interview.
pdf nrc-interview
Of lees op je gemak het artikel (pdf).
door webredactie | 13 januari 2024 | psychiatrie
‘Bij de verslavingsdeskundige… zit thuis een junk op de bank’ zei mijn vriend grappend.
Ik lachte als een boer met kiespijn. En om mijn zoon Fimme Bakker achteraf alsnog een junk te noemen, dat was toch wel even slikken. Fimme zelf kon er wel om lachen. Mijn favoriete uitdrukking ‘bij de loodgieter thuis lekt de kraan’ werd me ooit door hem aangereikt, en uiteindelijk was dit een variant op die zegswijze.
Het blijft me bezighouden, dit thema. Die loodgieter ontkent vaak dat zijn eigen kraan lekt, of hij heeft het zelfs compleet verdrongen. Maar inmiddels weten we wel dat verdringen niet betekent dat iets er niet meer is. En dat er meestal een dag komt dat je er op onontkoombare wijze mee wordt geconfronteerd…
Lekkende kranen en dierbaren met een verslaving verwijzen naar ‘oud zeer’ is mijn stelling. De confrontatie met de verslaving van Fimme leerde me uiteindelijk iets over mijn eigen mateloosheid. Dat nam flink wat tijd in beslag, met veel pijnlijk werk. Ook de afgelopen maanden nog, werkend aan ons theaterprogramma ‘Ben je bezopen?’ We naderen nu samen een hoogtepunt, een uitverkochte première op 30 januari. En dan komt Fimmes verhaal ook nog uit in boekvorm, onder dezelfde titel (check www.fimme.nl).
Ik werk verder, aan mijn angsten. Want ik promoveerde op paniekaanvallen, terwijl ik zelf doodsbang was. Daar heb ik nog veel te ontdekken. Mede daarom ben ik ook zo dankbaar andere zorgprofessionals te mogen helpen met wat ik inmiddels weet. Helpt mij ook nog steeds. We werken met zoveel blinde vlekken in de zorg (gun jezelf de retraite met Robert Bridgeman).
Nu bereid ik me voor op nog vijf try-outs en dan die feestelijke première. Ik word een steeds gelukkiger mens…
Reacties