door webredactie | 20 maart 2020 | maatschappij
Door de pandemie worden we gedwongen tot bezinning.
Onze grote filosoof Johan Cruijff zei het al: ‘Elk nadeel heb zijn voordeel’. Goed om nog eens in herinnering te roepen nu we massaal geconfronteerd worden met de vervelende gevolgen van het coronavirus. Drie belangrijke pluspunten:
Het allergrootste voordeel van de pandemie is dat we worden gedwongen tot bezinning: alles wat we als vanzelfsprekend waren gaan beschouwen blijkt dat ineens toch niet meer te zijn. Iedereen die blind vertrouwde op een voorspelbaar verloop van het leven in de komende dagen en weken wordt ineens wakker geschud. Ernstige ziekten en zware ongelukken troffen sommigen van ons, soms, maar nu zijn we ineens allemaal tegelijk aan de beurt: de maakbaarheid van ons leven is voor iedereen beperkt. En vanuit dat besef mogen we best wat nederiger worden, en wat voorzichtiger vooruit kijken. Misschien moeten er een paar dingen anders in de toekomst?
“Nu worden we vrij onverwacht met een klap geconfronteerd met een prijs die aan onze levensstijl blijkt te hangen.”
‘Crisis biedt kansen.’ Je kunt kijken naar alles wat niet meer kan, maar tegelijkertijd stimuleert deze situatie creativiteit en ondernemerschap. Wat kan er nog wel? Of ‘in plaats van’? Onbekommerd en onbeperkt reizen is misschien verleden tijd, wat zijn de alternatieven? Online werken en beeldbellen krijgen onverwachte impulsen. En slimme ondernemers zullen producten en diensten gaan ontwikkelen die virus-resistent zijn. De mens is een vernuftig dier, dat zal juist nu weer blijken.
We moeten dankbaar zijn. We waren een beetje verwend geraakt met zijn allen. De impulsen die we hadden konden vaak zonder veel moeite worden omgezet in actie. We bedachten op donderdag dat we op vrijdag een weekend naar de zon in Spanje wilden vliegen. En het kon. Nu worden we vrij onverwacht met een klap geconfronteerd met een prijs die aan onze levensstijl blijkt te hangen. Wat rest is dankbaarheid. Niet de frustratie over alles wat misschien niet meer zo makkelijk kan, maar dank voor al die jaren dat we onbekommerd hebben mogen genieten. Genieten blijft mogelijk, altijd, maar misschien is iets meer bewustzijn over hoe goed we het nog altijd hebben wel zinnig. Ondanks, en dus ook dankzij dat virus…
Lees de originele column en reacties op Joop.nl
door webredactie | 6 maart 2020 | psychiatrie
In deze aflevering van de podcast serie ‘How Not to kill yourself’ gaat David Mangene in gesprek met een expert op het gebied van het bestrijden depressies en zelfmoord, psychiater Bram Bakker.
David vroeg Bram wat zijn visie is op mensen die aan een depressie lijden. Hij is ervan overtuigd dat als je gevoel rustig is, je dan een veel prettiger leven hebt.
“Berusting is essentieel om niet suïcidaal te worden.”
Beluister de aflevering hier
door webredactie | 3 maart 2020 | maatschappij
Column van Bram in Plus Magazine – maart 2020
03-2020 Waarom we soms veel piekeren
Lees het artikel op je gemak (opent de pdf full screen)
‘‘De kans dat je bezwijkt aan het coronavirus is iets groter dan bij griep. Er sterven heel veel meer mensen aan ongelukken, kanker en suïcide. Er is vooral een enorme mediahype gaande..’’
– BB
Lees meer
door webredactie | 6 februari 2020 | psychiatrie
Doorgaan op dezelfde weg brengt ons enkel dichter bij de conclusie dat het een doodlopende weg betreft.
Bijna dagelijks krijgen we berichten over problemen in de jeugdzorg: geldtekort, te weinig personeel, faillissementen, wachtlijsten, enzovoort. De belangrijkste slachtoffers zijn zonder uitzondering de jonge mensen (en hun dierbaren) waar die jeugdzorg voor bedoeld is. Er liggen vast geen kwade bedoelingen aan ten grondslag, maar hoe pijnlijk is het dat juist de meest schrijnende gevallen de belangrijkste slachtoffers lijken?
Er zitten een aantal structurele weeffouten in het (jeugd)zorgstelsel, en ook zeer lovenswaardige initiatieven als ‘Lijm de zorg’ (even tekenen graag) gaan het niet redden als de bestaande kaders teveel als vertrekpunt worden genomen.
Een jonge vrouw die ik ken, met een langdurig en complex traumatisch verleden, werd tientallen keren opgesloten in een separeer, omdat er personeelstekort was, of omdat men niet wist wat men met haar moest beginnen bij ernstige herbelevingen of dissociatieve crises (‘schemertoestanden’). Nooit kwam ze beter uit de cel dan ze er was ingegaan. Ondertussen hebben we in een internationaal verdrag al wel beloofd dat we stoppen met separeren…
Een andere vrouw, ook met zeer ernstige problematiek, heeft tot haar achttiende verjaardag al meer dan 200 hulpverleners gehad. Nu moet ze verplicht over naar de zorg voor volwassenen, vanwege een getal dat enkel haar leeftijd betreft. Ze kan, nee moet, opnieuw beginnen. Als ze pech heeft komt er nog een station tussen: de ‘jong volwassenen’. En is ze over een aantal jaren weer aan de beurt voor overplaatsing…
“Het getal achttien mag dan een juridische betekenis hebben, in psychologische/psychiatrische termen is het slechts een stoorzender. “
Twee jaar op een wachtlijst
De journaliste Charlotte Bouwman (26) zorgt momenteel voor wat rumoer in de media: meer dan twintig suïcidepogingen en al meer dan twee jaar op een wachtlijst voor passende zorg. Terwijl iedere professional stiekem weet dat die passende zorg niet voorradig is.
Het is al misgegaan toen we het fenomeen ‘jeugdzorg’ introduceerden. Er is op grond van leeftijd namelijk geen fundamenteel en onbetwistbaar onderscheid te maken tussen mensen met psychische klachten. En het getal achttien mag dan een juridische betekenis hebben, in psychologische/psychiatrische termen is het slechts een stoorzender. We zouden veel beter kunnen beginnen bij het probleem dat iemand heeft, en van daaruit kijken welke hulp nodig is.
Goedbedoelde hulp heeft vaak weinig effect
Nu zijn er talloze instellingen met een zorgaanbod met standaardproducten waar we hulpbehoevende jonge mensen in proberen te passen, zonder dat we nog nadenken over de werkzaamheid van al die instellingen. En op een bepaalde leeftijd stopt het dan ineens. De professionals doen hun uiterste best, de instellingen zorgen voor werkgelegenheid en dragen bij aan de economie, maar het aantal jongeren dat, als je het ze recht op de persoon af vraagt, vindt dat alle goedbedoelde hulp weinig effect heeft gehad is schrikbarend hoog.
Het is onmogelijk om morgen opnieuw te beginnen, maar doorgaan op dezelfde weg brengt ons enkel dichter bij de conclusie dat het een doodlopende weg betreft. Dus laten we blijven nadenken over alternatieven buiten de gebaande paden, ‘out of the box’. Dat vereist creativiteit en durf, maar die hebben we hard nodig met zoveel jonge mensen waar het water aan de lippen staat…
Lees de originele column en reacties op Joop.nl
‘‘Het leven is net een disco: de muziek verandert steeds, maar je moet blijven dansen’’
– BB
Lees meer
door webredactie | 1 februari 2020 | zorg
Column van Bram in Plus Magazine – februari 2020
Positieve psychologie
Lees het artikel op je gemak (opent de pdf full screen)
door webredactie | 24 januari 2020 | theater
foto door: Egbert Euser
Psychiater Bram Bakker heeft zondag met zijn theatercollege Opgebrand een tjokvolle kerk in Woltersum weten te boeien.
De bezoekers genoten van zijn betoog over burn-out, dat door velen als erg grappig én leerzaam werd ervaren. Een groot aantal mensen kwam er ook achter – sommigen met een zucht van verlichting – dat ze niet voldoen aan de criteria om met een burn-out geconfronteerd te worden.
Lees het hele artikel hier.
door webredactie | 17 januari 2020 | maatschappij
Column van Bram in Plus Magazine – januari 2020
Leve het leven
Lees het artikel op je gemak (opent de pdf full screen)
‘Ervaring betekent dat je geleerd hebt van je fouten’’
– BB
Lees meer
door webredactie | 14 januari 2020 | psychiatrie
Mooi en eerlijk interview van vrijwilliger en ambassadeur Marloes Wesselink van Puur Schrijven met initiatiefnemer Bram Bakker van het Depressiegala.
Op ‘Blue Monday 20 januari 2020’, de meest sombere dag van het jaar, vindt de vijfde editie van het Depressiegala plaats, dit keer in Houten.
Psychiaters Esther van Fenema en Bram Bakker zijn initiatiefnemers van het Depressiegala.
Er is al veel meer openheid over depressie, we weten het nu toch wel zo’n beetje Bram?
‘Dat hoor ik heel vaak inderdaad. De waarheid is dat het nog steeds allesbehalve vanzelfsprekend is om het over je depressie te hebben. Laat staan dat depressie wordt erkend in het bedrijfsleven. De plek die het op de maatschappelijke agenda heeft, klopt niet. Wat het kost aan verzuim, daar zou veel meer aandacht voor moeten zijn.’
“Een depressie hebben en erover vertellen is gewoon nog niet fashionable. De associatie met een depressie is dat je een zwak en slap type bent. Het wordt nog steeds als een raar en moeilijk iets gezien.”
Hoe komt dit volgens jou?
‘Een depressie hebben en erover vertellen is gewoon nog niet fashionable. De associatie met een depressie is dat je een zwak en slap type bent. Het wordt nog steeds als een raar en moeilijk iets gezien. Mensen blijven er liever bij uit de buurt en zijn haast bang dat het besmettelijk is. Het is een imago-ding. Een burn-out hebben is ook niet leuk, maar bekt toch makkelijker. Een depressie is een stemmingsstoornis, bij een burn-out ben je uitgeput omdat je zo hard je best hebt gedaan. Dan vind je het leven nog wel leuk en kijk je uit naar een vakantie.’
Het thema dit jaar is werken met een depressie/ psychische gevoeligheid – welke barrières zijn er?
‘Openheid en vertellen hoe het met je gaat, zijn nog zwaar onderbelicht op het werk. Vragen als ‘ben je tevreden met je bestaan, past je werk nog in je leven?’, worden nauwelijks gesteld in functioneringsgesprekken. Bij slecht functioneren kan er van alles spelen, ja ook psychische klachten. Uit schaamte en angst durven we het vaak niet bespreekbaar te maken. Hoe reageert de ander erop? En welke consequenties kan het hebben? Door veel meer openheid kun je dit oplossen en kan er naar het talent van mensen met een psychische gevoeligheid gekeken worden.’
Welke zorgen heb jij vanuit jouw werkveld en expertise?
‘Ons imago is negatiever dan we verdienen. Een verward persoon wordt vaak geassocieerd met een psychiatrisch patiënt. Dit kan ook gewoon iemand zijn die dronken is.
door webredactie | 5 januari 2020 | maatschappij
Column van Bram in Plus Magazine – december 2019
Biechtvader
Lees het artikel op je gemak (opent de pdf full screen)
door webredactie | 30 december 2019 | psychiatrie
De hedendaagse psychiater heeft door de ontkerkelijking steeds vaker de rol van biechtvader.
Ook 2019 was weer een rumoerig jaar voor de psychiatrie. Er waren opnieuw incidenten met mensen met een ernstige psychiatrische stoornis, die veel media-aandacht kregen. Helaas nog steeds zonder de broodnodige relativering. Zoals het feit dat de kans dat een psychotisch iemand je vermoordt extreem klein is (en partners of exen statistisch gezien veel gevaarlijker zijn).
Het ging ook weer veel over geld: steeds meer GGZ-instellingen zitten financieel klem. Vanuit de (jeugd)zorg wordt telkens gevraagd om meer kapitaal. De wachtlijsten zijn nog steeds veel te lang, en de invloed van de zorgverzekeraars is en blijft te groot.
“Juist omdat het steeds vaker over grote maatschappelijke vraagstukken gaat, is het van belang dat de psychiaters zich blijven roeren in het publieke debat.”
Steeds meer mensen begrijpen inmiddels dat het gehanteerde model met ziekte-labels ernstig tekort schiet, en dat psychische klachten zelden enkel berusten op aanleg. Veel critici van het systeem, ook mensen die in de sector actief zijn, prediken dat we breder moeten kijken. In het pleidooi van bekende mensen als Dirk De Wachter en Paul Verhaeghe duiken termen als ‘zingeving’ op. Daar wordt door andere collega’s dan weer op gereageerd, omdat naar hun idee zingevingsvraagstukken niet bij een psychiater thuis horen.
Rol van de psychiatrie in de samenleving
Als je de situatie in de Nederlandse psychiatrie iets abstracter beschouwt, zie je dat er parallellen zijn met andere, uiteenlopende maatschappelijke vraagstukken. Centrale thema: het kan niet verder zoals we het gewend waren. We kunnen niet onbeperkt CO2 blijven uitstoten, of heel veel vlees eten, et cetera. Psychische klachten als de ziekte van een individu beschouwen volstaat ook niet meer, omdat de gestage opkomst ervan veel complexere oorzaken heeft dan een verstoord serotonine niveau.
Het woord ‘crisis’ wordt er dan al snel bijgesleept, maar dat is inmiddels een vrij loze kreet. De vraag is wat wijsheid is om te doen in de huidige situatie. Daar zou de beroepsgroep eens goed over na moeten denken, en misschien ook eens een kritisch intern debat over moeten voeren.
De hedendaagse psychiater heeft door de ontkerkelijking steeds vaker de rol van biechtvader, of hij/zij dat nu leuk vindt of niet. Mensen die zich geen raad weten met hun leven kloppen aan, in de hoop op bruikbaar advies. Ook al kunnen we andere mensen niet helpen om de zin in hun leven te (her)vinden, we kunnen de existentiële nood waarmee men zich meldt ook niet negeren. Juist omdat het steeds vaker over grote maatschappelijke vraagstukken gaat, is het van belang dat de psychiaters zich blijven roeren in het publieke debat. Misschien dat het lang overwegend goed ging, maar het is tijd om te erkennen dat we onszelf een andere gedaante moeten aanmeten.
Als we daar nu eens collectief achter gaan staan, dan hebben we direct een uitstekend voornemen voor een nieuw professioneel jaar, dat ongetwijfeld weer vol uitdagingen zal zitten.
Lees de originele column en reacties op Joop.nl
door webredactie | 27 december 2019 | leven
27
door webredactie | 17 december 2019 | psychiatrie
Er is iets gaande rond de psychiatrie, en dat is vooral goed nieuws.
Steeds meer mensen zien de waanzin van het labelen van psychische klachten in. En dat de veel gepromote medicatie en cognitieve therapie niet zaligmakend zijn wordt ook steeds duidelijker. Uitzonderingen daargelaten natuurlijk…
De vraag of psychische klachten het beste beschouwd kunnen worden als de hersenziekte van een individu wordt ook niet meer standaard met ‘ja’ beantwoord. Dat onze leefwijze een groot probleem vormt, bestrijdt eigenlijk niemand meer. En daarmee staat de samenleving voor een levensgrote uitdaging, veel urgenter dan het leed van de slachtoffers bestrijden. Dat blijft noodzakelijk, maar zonder context zal het aantal uitvallers met een burn-out gestaag blijven toenemen.
“Vooral zorgverzekeraars, GGZ-directies en alle mensen met psychische klachten verdienen het eerlijke verhaal: met goede bedoelingen is een systeem opgetuigd dat totaal niet meer voldoet aan de problemen die de huidige tijd met zich meebrengt.”
Nieuwe wind in de psychiatrie?
Het meest hoopgevend is dat steeds meer psychiaters en psychologen hardop hun bedenkingen durven te uiten over de dagelijkse praktijk. Ook prominenten. In de kwaliteitskranten krijgen vooral de Belgen Dirk De Wachter en Paul Verhaeghe veel aandacht. Niets op tegen, maar het is wel vreemd dat de landgenoten die dezelfde inhoud prediken een beetje worden genegeerd. Ik vind collega’s als Jules Tielens, Jim van Os en Esther van Fenema net zo relevant.
Maar het belangrijkste is natuurlijk de boodschap, en die moet op veel meer plekken dan een zaterdagbijlage aandacht krijgen. Poppetjes zijn daarbij van ondergeschikt belang. Vooral zorgverzekeraars, GGZ-directies en alle mensen met psychische klachten verdienen het eerlijke verhaal: met goede bedoelingen is een systeem opgetuigd dat totaal niet meer voldoet aan de problemen die de huidige tijd met zich meebrengt.
Dus: zeg het voort, wie je ook bent, en hoe je je ook verhoudt tot psychisch leed…
Lees de originele column en reacties op Joop.nl
Mooie zin opgevangen: ‘Ik ga nogal slordig met mijn leven om’
– BB
Lees meer
door webredactie | 5 december 2019 | maatschappij
Met trots presenteren wij ons eerste lustrum van het Depressiegala op Blue Monday 20-01-2020 in Houten in Theater Aan De Slinger.
Voel je welkom! Het belooft een mooie, leuke, herkenbare, afwisselende en vooral een feestelijke avond.
Meer informatie volgt, kaarten via www.depressiegala.nl.
#Depressiegala
(delen mag uiteraard!) —
met:
Bram Bakker, Cornelie Egelie en Esther van Fenema.
door webredactie | 2 december 2019 | psychiatrie
De discutabele diagnostiek domineerde in de recensies van het tv-programma Tygo in de psychiatrie.
Het is mij niet gelukt om naar ‘Tygo in de psychiatrie’ te kijken. Goed dat zulke programma’s worden gemaakt, maar zelf word ik er niet goed van. Dat er veel mis gaat in de psychiatrie is geen punt van discussie. De manier waarop er vanuit de beroepsgroep meestal gereageerd wordt maakt het niet beter: ontkennend en/of defensief. En, daar hebben ze een punt: er gaat ook heel erg veel goed. Maar daar haal je de media niet mee…
De discutabele diagnostiek domineerde in de recensies van het tv-programma. Helaas ook niet nieuw: in Nederland heeft men al decennia geleden een Amerikaans systeem omarmd (DSM), waar zelfs prominente constructeurs (Allen Frances) zich van hebben afgekeerd. Maar hier blijven we als beroepsgroep krampachtig de voordelen benadrukken en de zorgverzekeraars zweren er ook bij.
“Het classificeren van psychische klachten met behulp van labels is armoedig, omdat het mensen letterlijk reduceert tot nummers.”
Door DSM voorgeschreven labels armoedig
En als de zorg op vergelijkbaar niveau biedt zullen er heel veel mensen gefrustreerd raken en ontevreden op zoek gaan naar alternatieven. Die zelf betaald moeten worden op gezag van de zorgverzekeraar.
De beroemde schilder Karel Appel zei ooit: ‘ik rotzooi maar wat aan’. Dat viel best mee, want hij had een gedegen vakopleiding genoten en wist vrij precies wat hij deed.
De psychiaters in ons land zouden er goed aan doen zich door hem te laten inspireren: kennis is de basis, maar kunst wordt het in de specifieke vorm die je het geeft. Die wordt bepaald in samenspraak met de mens tegenover je, niet via een voorgeprogrammeerde code…
Lees de originele column en reacties op Joop.nl
Lees meer over de problemen in de gezondheidszorg.
‘Collega’s die zeggen dat DSM ‘slechts’ een classificatiesysteem is, sluiten hun ogen voor de dagelijkse praktijk: #labelcultuur’
– BB
Lees meer
‘Mensen met psychische klachten worden in de hulpverlening vaak met zijden handschoentjes ‘behandeld’, ook waar een stevige, maar oprechte confrontatie meer zin zou hebben’
– BB
Lees meer
Reacties