De hedendaagse psychiater heeft door de ontkerkelijking steeds vaker de rol van biechtvader.
Ook 2019 was weer een rumoerig jaar voor de psychiatrie. Er waren opnieuw incidenten met mensen met een ernstige psychiatrische stoornis, die veel media-aandacht kregen. Helaas nog steeds zonder de broodnodige relativering. Zoals het feit dat de kans dat een psychotisch iemand je vermoordt extreem klein is (en partners of exen statistisch gezien veel gevaarlijker zijn).
Het ging ook weer veel over geld: steeds meer GGZ-instellingen zitten financieel klem. Vanuit de (jeugd)zorg wordt telkens gevraagd om meer kapitaal. De wachtlijsten zijn nog steeds veel te lang, en de invloed van de zorgverzekeraars is en blijft te groot.
“Juist omdat het steeds vaker over grote maatschappelijke vraagstukken gaat, is het van belang dat de psychiaters zich blijven roeren in het publieke debat.”
Steeds meer mensen begrijpen inmiddels dat het gehanteerde model met ziekte-labels ernstig tekort schiet, en dat psychische klachten zelden enkel berusten op aanleg. Veel critici van het systeem, ook mensen die in de sector actief zijn, prediken dat we breder moeten kijken. In het pleidooi van bekende mensen als Dirk De Wachter en Paul Verhaeghe duiken termen als ‘zingeving’ op. Daar wordt door andere collega’s dan weer op gereageerd, omdat naar hun idee zingevingsvraagstukken niet bij een psychiater thuis horen.
Rol van de psychiatrie in de samenleving
Als je de situatie in de Nederlandse psychiatrie iets abstracter beschouwt, zie je dat er parallellen zijn met andere, uiteenlopende maatschappelijke vraagstukken. Centrale thema: het kan niet verder zoals we het gewend waren. We kunnen niet onbeperkt CO2 blijven uitstoten, of heel veel vlees eten, et cetera. Psychische klachten als de ziekte van een individu beschouwen volstaat ook niet meer, omdat de gestage opkomst ervan veel complexere oorzaken heeft dan een verstoord serotonine niveau.
Het woord ‘crisis’ wordt er dan al snel bijgesleept, maar dat is inmiddels een vrij loze kreet. De vraag is wat wijsheid is om te doen in de huidige situatie. Daar zou de beroepsgroep eens goed over na moeten denken, en misschien ook eens een kritisch intern debat over moeten voeren.
De hedendaagse psychiater heeft door de ontkerkelijking steeds vaker de rol van biechtvader, of hij/zij dat nu leuk vindt of niet. Mensen die zich geen raad weten met hun leven kloppen aan, in de hoop op bruikbaar advies. Ook al kunnen we andere mensen niet helpen om de zin in hun leven te (her)vinden, we kunnen de existentiële nood waarmee men zich meldt ook niet negeren. Juist omdat het steeds vaker over grote maatschappelijke vraagstukken gaat, is het van belang dat de psychiaters zich blijven roeren in het publieke debat. Misschien dat het lang overwegend goed ging, maar het is tijd om te erkennen dat we onszelf een andere gedaante moeten aanmeten.
Als we daar nu eens collectief achter gaan staan, dan hebben we direct een uitstekend voornemen voor een nieuw professioneel jaar, dat ongetwijfeld weer vol uitdagingen zal zitten.
Lees de originele column en reacties op Joop.nl
Reacties