Bram nam deze week plaats in het Metro-panel samen met politicoloog Julia Wouters en hoogleraar gezondheidsrecht Martin Buijsen.

In de toekomst zullen meer Nederlanders kanker krijgen, zo bleek begin deze week. Dat is een somber vooruitzicht, met meerdere oorzaken. Omdat Nederlanders ouder worden, wordt de kans op kanker steeds groter. Maar een andere oorzaak is drankgebruik en het roken van sigaretten. Daarnaast bleek deze zomer dat het kabinet overweegt om de prijs van een pakje sigaretten in 2040 te verhogen naar 30 tot 47 euro.

Is het tijd om roken geheel aan banden te leggen? We vroegen het onze experts uit het Metro-panel. Deze week nemen plaats in het panel politicoloog Julia Wouters, oud-psychiater en schrijver Bram Bakker en hoogleraar gezondheidsrecht Martin Buijsen. Zij reageren op de stelling ‘roken moet geheel verboden worden’. Benieuwd wat er gebeurt in je lichaam als je stopt met roken?

“Als iemand verslaafd is aan roken, komen ze hoe dan ook aan sigaretten”

Bijdrage van Bram:

„Ik snap het idee wel, maar ik kan je nu al verklappen: dat gaat niet werken. Kijk, cocaïne kost ongeveer 50 euro per gram. En toch zijn er heel veel mensen die verslaafd zijn en dat blijven kopen. Nicotine is net zo verslavend als cocaïne, dus mensen die eraan verslaafd zijn, zullen desnoods gaan stelen om te blijven roken. Als je het wil krijgen, kom je er echt wel aan.

We weten al heel erg lang dat het wel een beetje helpt om de prijs te verhogen. Als je daarop wil sturen, kun je beter beginnen, nu al, met alcohol veel duurder maken. Alcohol is óók een kankerverwekkend iets, maar dat is bij lange na niet geprijsd op het niveau van nicotine. Gin, dat is mateloos populair, of wodka, het is allemaal veel te goedkoop.

Uiteindelijk zijn alcohol en roken vormen van zelfmedicatie. Die mensen doen dat omdat ze van binnen heel veel stress voelen en ze hebben zichzelf aangeleerd om dat een beetje te dempen met die middelen. Heel vaak gebruiken mensen die twee ook in combinatie. Zo’n verslaving ontstaat uit een gevoel van ongelukkigheid. En dat is precies de tragiek van de psychiatrie: er worden overal stickers opgeplakt en dan is de diagnose ‘verslaafd’, maar dan ben je er niet. Je zult moeten nagaan wat de functie is van die verslaving. Waar doen die mensen het voor?”

‘Overheid is malafide als het gaat om geld verdienen aan rokers en drinkers’

„Je zult moeten investeren in hulp aan mensen die erop gericht is dat ze zichzelf beter gaan begrijpen. Heel veel mensen met een ongezonde leefstijl hebben een heel laag zelfbeeld. Ze grijpen dan naar sigaretten of drank om het iets op te krikken. Maar dat helpt niet, dus houdt het één het ander in stand. Ze vinden zichzelf niet de moeite waard, want als dat wel zo was, zouden ze wat meer aan zelfzorg doen.

Hoe duur roken ook wordt, en hoe arm iemand ook is, ze zoeken naar manieren om hun verslaving wel te bekostigen. Mensen met minder geld zetten de kachel lager, zeggen misschien hun sportabonnement op of gaan minder eten, zodat ze die verslaving kunnen voeden. Ze zijn bereid om op de rest van hun leven kwaliteit in te leveren. Mensen helpen soms, om hun verslaving in stand te houden, hun relaties om zeep.

Als je roken gaat verbieden, kan een deel het misschien opbrengen om gedwongen te stoppen. Maar nooit iedereen, ik denk dat het aantal probleemrokers alleen toeneemt. Maar de overheid is hier nogal malafide in. Zo hebben ze ook tijdlang gokverslavingen lopen promoten, door al die gokreclames. En de accijnzen die ze heffen op sigaretten, daarmee dichten ze gaten in de begroting. Ze moeten die juist benutten voor hulp. Ga rokers helpen, dan betalen ze in feite hun eigen behandeling. De overheid profiteert er enigszins van als mensen veel roken en drinken, want ze verdienen eraan. En dat is gewoon niet eerlijk.”

Lees hier het hele artikel (en de andere bijdragen).