Waarom zijn traumatische gebeurtenissen soms aanleiding tot het ontwikkelen van een PTSS en veel vaker niet?
Het is een vraag die hulpverleners en wetenschappers nog wel even zal bezig houden.
Feit is dat de meeste mensen die vandaag slachtoffer worden van een gewapende overval waarbij er een pistool op hun hoofd wordt gezet daar toch geen PTSS aan overhouden.
Wat we wel zeker weten: de kans op ernstige psychische schade (je kunt na zo’n ellendige gebeurtenis ook depressief worden) neemt flink toe als je al eerder traumatische ervaringen had.
Ik durf de stelling wel aan dat het vooral de omgeving is die bepaalt of je klachten zult gaan ontwikkelen. Kun je je verhaal kwijt? Is er tijd en ruimte om je emoties te delen? Voel je je veilig temidden van de mensen waar je mee leeft? In mijn werk hoor ik bij herhaling dat niet de klappen of de verkrachting zelf het meeste leed hebben veroorzaakt, maar de reactie van ouders, partners of andere ’significant others’
Met stip op een: er wordt betwijfeld of jouw ervaring wel klopt. Dat kan zowel de feiten betreffen (’stel je niet aan’) als de dader (‘ik ken J., die doet dat echt niet’).
Ook vrij gruwelijk: er is geen aandacht voor de emoties die het trauma heeft veroorzaakt. Het slachtoffer krijgt niet de ruimte om te huilen, te rillen en te beven, want ‘het leven gaat door, het heeft geen zin om hierin te blijven hangen’.
“Mensen met een hersenschudding krijgen op gezag van de dokter rust, dat het verwerken van een trauma niet wezenlijk anders is beseffen we ons in deze samenleving nog veel te weinig.”
Ik werk met een jonge vrouw die als meisje verkracht werd door een ‘vriend’ van de familie. In paniek rende ze naar haar moeder. Woorden voor wat er gebeurd was had ze nog niet, wel een verlangen naar troost. De moeder zag het kind aankomen en wat gebeurde er? Ze werd boos vanwege de vlekken in de jurk van haar dochter… ‘Wat heb je nu weer met die jurk gedaan, die is net nieuw!’ Je voelt wel waar de pijn zit, twintig jaar later. De moeder leeft niet meer, de jonge vrouw lijdt nog dagelijks door dit drama. De dader heeft ze wel vergeven. De EMDR heeft ook echt wel geholpen, maar de pijn over de relatie met haar moeder is nooit weg.
Juist op het moment dat een kind iets meemaakt dat er voor hem of haar toe doet zou je wensen dat ouders emotioneel volledig beschikbaar zijn om dat kind zijn/haar emoties te laten delen. Het zijn de momenten waarop je als jong mensje leert dat je er mag zijn, dat jouw verhaal telt. Ook bij blijde gebeurtenissen: ik heb een doelpunt gemaakt met voetballen!
Ik herinner me de meeste ellendige gebeurtenissen uit mijn jonge jaren niet precies, en dat maakt ook niet uit. Ik weet, een halve eeuw later, hoe eenzaam en ongelukkig ik me heb gevoeld doordat ik mijn verhaal niet kwijt heb gekund.
We maken ons (terecht) zorgen over de schrikwekkend grote aantallen suïcidale jonge mensen, en steeds meer hoor je dat er aan preventie moet worden gedaan. Weet je wat zou helpen? Als wij, de veel te drukke ouders, er in slagen onze kinderen de ruimte te geven om hun emoties echt met ons te delen. Lastig klusje, kost ook nog eens veel van onze schaarse tijd…
Maar de preventie van ‘oud zeer’ is het grootste geschenk dat we de volgende generaties kunnen bieden.
Daar is nog veel werk te doen…
p.s. het boek ‘Oud zeer’ verschijnt in oktober, je kunt het nu alvast bestellen.
Reacties