Er zijn steeds meer mensen waarbij er niet één-op-één een oorzaak is aan te wijzen voor de klachten. Burn-out is tegenwoordig een groot probleem in onze samenleving, maar de tijd dat we het enkel koppelden aan hard werken ligt gelukkig achter ons.
Je kunt oorsuizen met een chique medisch woord tinnitus noemen, maar de arts die het woord tinnitus hanteert bedoelt er precies hetzelfde mee als de leek die het heeft over oorsuizen. Oorsuizen of tinnitus is een symptoom, dat soms heel heftig is, maar ook niet meer dan dat. Een dokter wil graag weten wat de oorzaak is van dat symptoom, dus wat het oorsuizen veroorzaakt. Een diagnose is de oorzaak achter een bepaald symptoom, de ziekte die het veroorzaakt.
Zo kan longkanker (een diagnose) het symptoom aanhoudend hoesten verklaren.
Soms is de oorzaak van een symptoom onbekend: voor de ontdekking van het HIV-virus sprak men over AIDS, daarna over een virale infectie die de symptomen veroorzaakte.
“Een duidelijke oorzaak vindt men niet voor de meeste psychische klachten.
Burn-out klachten
Er zijn steeds meer mensen waarbij er niet één-op-één een oorzaak is aan te wijzen voor de klachten. Burn-out is tegenwoordig een groot probleem in onze samenleving, maar de tijd dat we het enkel koppelden aan hard werken ligt gelukkig achter ons. Strikt genomen is het hele begrip ‘werkstress’ onzin, omdat ons lichaam geen onderscheid kan maken tussen ‘werkstress’ en ‘privéstress’. Sterker nog: bij de honderden mensen die ik zag met klachten van een burn-out trof ik nog nooit iemand die buiten het werk alles perfect op orde had. En gelukkig maar, omdat in dat geval verandering van werk tot genezing zou moeten lijden en zo simpel is het helaas nooit…
De meeste aandoeningen zijn met een lelijk woord ‘multicausaal’ bepaald. En een goede hulpverlener helpt je met het vinden van de factoren die het verschil maken.
Psychische problemen zijn vaak complex
Het is geen gewaagde stelling om alle psychische problemen complex te noemen. Zonder een bepaalde aanleg doen de omstandigheden er niet toe, net als bij heel veel aanleg. In sommige families is bijna iedereen manisch-depressief. Paradoxaal genoeg kun je dan bijna niets anders doen dan pogen de omstandigheden zo min mogelijk van invloed te laten zijn. Dat is precies de gedachte achter de ‘rust, reinheid en regelmaat’, die zo vaak wordt geadviseerd aan mensen met (ernstige) psychische problemen.
Het medische model draait om het vinden van de juiste diagnose, waarbij er in principe altijd maar één oorzaak is, en er weinig tot niets zit tussen ‘ziek’ en ‘gezond’. Een objectieve oorzaak legitimeert de ziekte, het ontbreken daarvan plaatst ons voor problemen. Een duidelijke oorzaak vindt men niet voor de meeste psychische klachten. Of het medische model wel het meest geschikte is vraagt men zich niet af, terwijl de oplopende wachtlijsten daar bijvoorbeeld wel een argument voor zijn.
De GGZ lost haar problemen nooit op zonder kritisch na te denken over haar model. Psychische klachten zijn ingewikkelder dan een gebroken been of een ontstoken blindedarm. Wees eerlijk als je er eens goed over nadenkt: ze lijken er niet eens op…
Foto: cc-foto: Rodrigo Diaz
Lees column en reacties op Joop.nl
Reacties