Het is een beetje treurig, die discussie over het wetenschappelijk bewijs rond het bestaan van hervonden herinneringen.

Het laaide weer op naar aanleiding van het optreden van trauma-expert en psychiater Bessel van der Kolk in het tv-programma Zomergasten. Van der Kolk is, net als ik, een zogenaamde ‘believer’. Sommige wetenschappers geloven er niets van. Maar dat is uiteindelijk ook een vorm van geloof: dat de wetenschap ieder mysterie zou kunnen en moeten verklaren.

Zonder dat ik precies begrijp hoe het komt heb ik de afgelopen jaren herinneringen hervonden. Het leek wel alsof ze op volstrekt willekeurige momenten ergens in mijn hoofd werden gedropt. Ik wist bepaalde gebeurtenissen van vroeger echt niet meer, of beter gezegd: ik was ze me niet bewust. Waar zaten ze verstopt? Ik denk in het lichaam… Waar anders, als het niet in je hoofd is? Dan zijn we weer bij Van der Kolk: ‘The body keeps the score’

Mijn herinneringen gaan over ‘oud zeer’, niet toevallig de titel van mijn aankomende boek (zie hier). Het zijn geen complete, ‘ronde’ herinneringen aan pijnlijke gebeurtenissen van vroeger die naar boven zijn gekomen, meer vage flarden, met soms enkele scherpe details.

Op Facebook schreef ik maanden geleden iets over het pesten en mishandelen door jongens uit het dorp waar ik rond mijn tiende woonde. Ineens waren er flarden naar boven gekomen van een aanval door een hele groep. Sommige jongens hadden stokken, en er werd met stenen gegooid. Ik weet niet of er een aanleiding was, waar in het dorp het precies is gebeurd, of hoe oud ik was. Het beeld is incompleet. Maar van sommige jongens herinner ik me de gezichtsuitdrukking heel scherp, de haat in hun ogen.

“Het zijn geen complete, ‘ronde’ herinneringen aan pijnlijke gebeurtenissen van vroeger die naar boven zijn gekomen, meer vage flarden, met soms enkele scherpe details.”

Op datzelfde Facebook reageerde een man met een mij in eerste instantie onbekende naam. Hij zei dat hij zich schaamde, omdat hij er bij had gestaan, ook al had hij niet actief aan de mishandeling deelgenomen. Gravend in mijn geheugen vond ik hem terug, als een weinig opvallend klasgenootje. Maar hij had me ook nooit iets misdaan, misschien was ik hem daarom wel vergeten?

Het deed me enorm goed te lezen wat hij schreef. Er was ineens een getuige van mijn hervonden herinnering die zich had gemeld. Het voelde alsof die ellendige gebeurtenis daarmee helemaal echt en bewezen was. Ik was gezien, en het werd erkend…

 

Blijf-Beter!Welkomsgeschenk

Meld je vandaag nog aan voor Bram's maandelijkse nieuwsbrief en ontvang zijn boek Blijf Beter! (in pdf).

Mis 'm niet!