Fraude in de GGZ

Waarom horen we dat zo vaak?

Het lijkt me onwaarschijnlijk dat de verklaring de uiterst zorgvuldige en frequent toegepaste controles zijn, en dat de misstanden die we via de media vernemen de overgrote meerderheid van het totaal vormen. Dat baseer ik vooral op eigen ervaringen: er wordt wel gecontroleerd, en op sommige onderdelen ook echt heel streng, maar niet heel vaak, en op veel onderdelen van de behandeling ook niet of nauwelijks.

Lage pakkans

Ik heb echt nog nooit gefraudeerd bij het registreren, maar ik weet prima hoe het zou moeten, met een vrij lage pakkans. Dat er mensen zijn die de verleiding niet kunnen weerstaan, verbaast me dan ook niet. Van een verdachte collega wist ik al dat er ernstige financiële problemen speelden, en mijn verbazing was ook niet zo groot dat valse declaraties werden ingediend om een faillissement te voorkomen. Wat trouwens nog steeds niet betekent dat ik er begrip voor heb.

Fraude is niet alleen een serieus economisch delict, het is ook zeer slecht voor het imago van een discipline in de gezondheidszorg die toch al niet heel populair is. Om het voorzichtig uit te drukken. Dat heeft de GGZ ook zichzelf aan te rekenen. We zijn samen met overheid en zorgverzekeraars in een cultuur beland waarin niet de patiënt en de inhoud van het werk leidend zijn, maar de regels.

Rommelen

Dat er een hoofdbehandelaar op iedere behandeling wordt aangesteld, die vervolgens nog nauwelijks aan die behandeling deelneemt, slaat echt nergens op. Je bent behandelaar, of je bent het niet, scheelt direct al een hoop registratie. In de huidige situatie moet je klinisch psycholoog of psychiater zijn om als hoofdbehandelaar door het leven te gaan. Deze hoogopgeleide (en dus dure) professionals zijn echter schaars en daardoor ligt hier een enorme kans om te rommelen, zoals in meerdere gevallen die de media haalden het geval was.

Vakinhoudelijk betekent de schaarste aan hoofdbehandelaars ook nog eens dat veel van hen er voor kiezen om louter nog als zzp’er te werken. Ze hoeven dan geen duurzame verbinding aan te gaan met een GGZ-instelling, ze kunnen een veel hoger uurtarief verdienen, en mede daardoor veel en lekker lang op vakantie. Geef ze eens ongelijk…

Behoefte

De mensen waar het allemaal om zou moeten draaien worden eufemistisch nog steeds aangeduid als cliënten, maar zij hebben echt geen enkel belang bij deze hele gang van zaken. Hun behoefte is een stabiele en duurzame relatie met een behandelaar, of het nu een basispsycholoog, een GZ-psycholoog, een fysiotherapeut, een psychotherapeut, een klinisch psycholoog of psychiater is maalt niet zoveel uit. Betrokkenheid weegt zwaarder dan een extra cursus gevolgd hebben op een specifiek deelgebied.

Een behandelaar met hart voor de mensen waar hij/zij voor zorgt boekt betere resultaten dan iemand die eerst en vooral gemotiveerd wordt door regels, cijfers en andere randzaken. De gestoorde vorm die de hulp aan mensen met psychische problemen thans heeft is geen excuus, maar wel de belangrijkste verklaring van veel fraude. Zullen we daar in het nieuwe jaar eens iets aan gaan doen?

Lees de column (en reacties) op Joop.