Schematherapie

Van alle behandelvormen die er in de reguliere ggz worden aangeboden is schematherapie met voorsprong mijn favoriet.

Lees maar eens op de uitstekende website van de gelijknamige vereniging: www.schematherapie.nl.

Dat er wetenschappelijk bewijs is voor deze vorm van psychotherapie is ook een groot voordeel, daardoor is vergoeding door zorgverzekeraars mogelijk. Hoewel: niet iedereen krijgt wat zij/hij nodig heeft vanwege de euro’s… Niet zelden hoorde ik dat een goedlopende schematherapie moest stoppen vanwege de financiën: geld op, behandeling stop.

Naast alle niet geringe voordelen die schematherapie kan bieden zie ik ook nog wel een paar minpunten in het toepassingsmodel.

Persoonlijkheidsproblematiek

Allereerst de indicatiestelling: heb je persoonlijkheidsproblematiek of langdurige klachten nodig om in aanmerking te komen voor deze behandeling? Dat lijkt me niet.

Volgens mij hoort bij mens-zijn dat er bepaalde schema’s spelen in jouw leven. Iedereen heeft bepaalde overtuigingen over zichzelf, vrijwel altijd als resultante van gebeurtenissen in je jonge jaren. Gepest met je uiterlijk? Niet vreemd dat je stiekem bent gaan geloven dat je niet aantrekkelijk bent. En zo kan iedereen zichzelf wel een beetje duiden, lijkt me. Om iets te kunnen hebben aan schematherapie heb je geen diagnose nodig, denk ik. En al helemaal geen persoonlijkheidsstoornis.

Sterker nog: het lijkt mij onbegonnen werk om ernstig narcisme of vergaande gewetenloosheid middels schematherapie te verhelpen.

Mijn grootste kanttekening bij het theoretische model achter de schematherapie betreft het bewustzijn: dat je iets weet betekent nog niet dat je het voelt, en niet ieder gevoel laat zich direct herleiden tot een disfunctioneel schema. Ofwel:

“Schematherapie is toch nog steeds behoorlijk cognitief. Je hebt je verstand nodig, zonder gedachten over je gevoel kom je nergens.”

Veel mensen met oude kwetsuren voelen zich regelmatig beroerd, zonder dat het ze lukt het gevoel dat ze kwelt te koppelen aan gebeurtenissen uit het verleden. Sterker nog: op het moment dat dit ze wel lukt is het grootste leed meestal geleden.

Mijn ervaring is dat de schema’s (overtuigingen die iemand over zichzelf heeft) pas ontdekt worden tijdens een behandeling. Dat mensen ineens voelen dat ze stiekem altijd geloofd hebben dat misbruik of behandeling hun eigen schuld was, of hun verdiende loon.

Voelen waar het wringt, je verbinden met oud zeer, woorden kunnen geven aan vage pijn, antwoorden treffen in je lichaam: het verloopt niet volgens een theoretisch kader. Het is de heilige graal bij iedere therapie: overal durven zoeken samen, zonder te weten óf en wanneer je het gaat vinden.

The body keeps the score, niet een overtuiging in de hersenschors…